Veilig Verkeer Nederland

Waar ben je naar op zoek?

Veel gezocht:

"Emoties kun je niet bedwingen, het gaat erom hoe we hiermee omgaan"

Hoe zorgen we ervoor dat we negatieve emoties buiten de (auto)deuren houden? We gaan in gesprek met Marjan Hagenzieker, die onderzoek deed naar emoties in het verkeer.

Veilig Verkeer Nederland agressie verkeer

Boosheid is een emotie die niet goed samengaat met verkeersveiligheid, dat blijkt uit de nieuwe webdocu ‘Martijn is Boos’. Een boze weggebruiker zorgt eerder voor gevaarlijke situaties dan een chauffeur die te allen tijde kalm blijft. Hoe zorgen we ervoor dat we onze rust bewaren? Met die vraag stapten we naar Marjan Hagenzieker, hoogleraar verkeersveiligheid aan de TU Delft.

Stel, je hebt een belangrijke afspraak en bent net iets te laat de auto ingestapt. Bij de eerste de beste verkeerslichten sta je alweer stil. Met smart zit je te wachten tot het licht op groen springt, iets wat voor je gevoel een eeuwigheid duurt. En áls het moment dan eenmaal daar is, zit je voorganger te slapen. Je toetert en hij glipt nog net door groen, maar jij…  

Je was al aan de late kant en dit maakt het er niet beter op. Je bent boos. Boos op de automobilist die naar jouw idee zat te slapen.  

Geen pesterijen

"Uit ons emotie-onderzoek komt naar voren dat we meestal boos en geïrriteerd raken in het verkeer doordat we vinden dat we gehinderd worden in onze normale gang", legt Marjan, van huis uit psycholoog, ons uit. “We zijn op weg van A naar B en we denken dat een andere weggebruiker ons dwarsboomt, ons pest. We richten die boosheid dan soms ook echt op die persoon en worden kwaad. Maar die weggebruiker die, in bovengenoemde voorbeeld, volgens jou niet snel genoeg optrekt, doet dat over het algemeen echt niet om jou te pesten. Misschien weet deze automobilist de weg niet, zijn er problemen met de auto of heeft de bestuurder net het rijbewijs behaald en is hij of zij nerveus. "

"Wat de reden ook is dat iemand bijvoorbeeld langzaam optrekt, één ding is zeker: hij of zij is die dag niet in de auto gestapt om jou eens even flink te gaan pesten. Als je je dat realiseert en het perspectief van de ander inneemt, dan kan je daar rustiger van worden en er beter mee omgaan."

Boze automobilisten zijn gevaarlijke automobilisten. Boosheid en irritatie kunnen er namelijk toe leiden dat mensen harder gaan rijden en regels overtreden. Maar waar worden we allemaal zo boos over? "We zien dat mensen vooral boos worden als we het idee hebben dat andere weggebruikers ons hinderen of letterlijk in de weg zitten. Een file vinden we vooral vervelend, maar calculeren die in onze reistijd in en verwachten hem vaak ook wel. Mensen ondergaan hem gelaten en reageren niet zozeer boos. Op wie moet je immers die boosheid richten? Op de snelweg? Maar bijvoorbeeld bumperklevers en linkerbaan-hangers, daar kunnen we onze boosheid en ergernis wel op richten."

Wees bewust van je boosheid  

Tijdens verkeersdeelname kan het even niet meezitten. Een ander gaat plotseling op zijn rem staan of je voorganger snijdt je af. "In zo’n situatie is angst je primaire emotie, gevolgd door de tweede emotie; boosheid. Die boosheid zouden we beter onder controle moeten zien te krijgen. Weet waarom je boos wordt, wees daar bewust van en probeer er iets aan te doen. Wie de neiging heeft om buiten de auto ook snel geïrriteerd te raken, zal dat in het verkeer ook zijn.

"Emoties kunnen we niet bedwingen, maar de gedragingen die het gevolg zijn van boosheid, daar moeten we wel op letten. Uiteindelijk gaat het erom dat we met elkaar veilig van A naar B komen."

Wie haast heeft, maakt meer fouten 

Uit enquête is gebleken dat mensen zichzelf vaak veiliger vinden rijden dan andere weggebruikers. We zoeken daarom gemakkelijk de fout bij een ander, niet bij onszelf. "Dat klopt natuurlijk niet", lacht Marjan. Verder blijkt uit onderzoek dat bijvoorbeeld zogenaamde sensatiezoekers eerder geïrriteerd zijn, sneller boos worden. Haast hebben speelt ook een rol. Wie haast heeft, maakt eerder fouten en raakt zo eerder geïrriteerd. Dat is dan weer terug te zien in het rijgedrag.

Lesje omgaan met boosheid 

Tenslotte, wat zouden we eraan kunnen doen om rustiger te blijven in de auto? Marjan: "Ik zou het een goed idee vinden om tijdens rijlessen het onderwerp emotie in het verkeer aan de orde te laten komen. Leerlingen willen dat er rekening met ze gehouden wordt, die begrijpen het als geen ander. Lesauto’s hebben dan ook niet voor niets een grote L op het dak. Het vraagt de andere weggebruiker geduld met ze te hebben, te anticiperen. Maken leerlingen fouten, dan begrijpen we dat ze dat niet doen om ons te pesten. Laat dit onderwerp deel uitmaken van de rijlessen zodat de leerling van nu, in de toekomst zijn emoties in het verkeer beter zal begrijpen. Emoties kunnen we nu eenmaal niet bedwingen, hoe we ermee omgaan, dat is wel een keuze.”  

Bekijk de webdocu ‘Martijn is boos!’ over agressie in het verkeer en lees onze tips.  

Dit artikel is onderdeel van een reeks en geschreven in het kader van de webdocu ‘Martijn is boos!’. Deze documentaire gaat over (omgaan met) agressie in het verkeer en is een initiatief van documentairemaakster Barbara van den Bogaard en Veilig Verkeer Nederland. ‘Martijn is boos!' is mede mogelijk gemaakt door A.A.S. Schadeherstel. 

Deel dit item