Enkelvoudige fietsongevallen
Bij de meeste fietsongevallen zijn geen andere weggebruikers betrokken. Het gaat dan om een enkelvoudig ongeluk. De fietser valt gewoon of botst tegen een obstakel, bijvoorbeeld in de vorm van een fietspaaltje. Hoeveel ongelukken met fietspaaltjes er jaarlijks precies plaatsvinden is niet exact bekend. Uit ziekenhuisregistraties in 2011 blijkt dat het bij 12% van de enkelvoudige fietsongevallen om fietspaaltjes of wegversmallingen gaat.¹ In de periode van juli 2020 tot juni 2021 ging het om 1% van de fietsers die bij de spoedeisende hulp terechtkwam (36 fietsers).² Daarnaast zijn er natuurlijk nog de ongevallen waarbij de fietser er goed vanaf komt en niet naar het ziekenhuis hoeft.
Fietspaaltje niet gezien
Ook Peter Schuurman, gepensioneerd vlieger, zag tijdens een fietstocht een paaltje over het hoofd. 'Ik fietste met mijn gloednieuwe e-bike rond het meer van het natuurgebied het Twiske. Ik was al een tijdje onderweg en keek om me heen op zoek naar een restaurant. En toen waren daar opeens die twee fietspaaltjes. Op één van de twee ben ik frontaal geklapt.' Ondanks dat Peter niet hard fietste, kwam dit toch hard aan. Hij kreeg het stuur in zijn buik en viel vervolgens voorover in het grind. Een gekneusde rib en open gezicht waren het resultaat. Peter: 'Aan de beschadigingen van mijn helm te zien heeft deze goed zijn werk gedaan.' Terugkijkend op het ongeluk vraagt Peter zich af waarom die paaltjes op dat smalle fietspad stonden. 'Naar mijn idee dienden de paaltjes nergens voor. Er was ook geen waarschuwing. Ik werd totaal verrast.'
Weghalen of markeren
Het teveel aan onnodige fietspaaltjes in Nederland is geen nieuws. Inmiddels is misschien wel de helft van de onnodige paaltjes verdwenen, maar het CROW geeft aan er nog niet te zijn. Paaltjes zijn bijvoorbeeld neergezet om te voorkomen dat automobilisten het fietspad gebruiken als doorsteek.
De vraag is of het nut van een paaltje opweegt tegen de gevaren ervan. Daarom zien wij - en andere verkeersveiligheidspartijen - graag dat ook de laatste overbodige fietspaaltjes verwijderd worden. Blijven de paaltjes wel staan dan is het belangrijk dat ze goed opvallen. Dat kan met bijvoorbeeld ribbelmarkering op het wegdek en reflectie. Het CROW maakte hier eerder een document met aanbevelingen voor.³
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat gaat er in het kader van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2020-2030 (SPV) vanuit dat wegbeheerders een risiciogestuurde aanpak hanteren. Het weghalen of verbeteren van fietspaaltjes vormt daar een sprekend voorbeeld van.
Meedoen is makkelijk
Los van infrastructurele aanpassingen kun je ook zelf wat doen om je tegen fietspaaltjes te weren. Hou je aandacht bij het verkeer, bijvoorbeeld met behulp van onze tips om MONO te fietsen. Ook een fietshelm dragen is een goed idee. Het dragen van een fietshelm vermindert de kans op ernstig hoofdletsel bij een ongeval met 60%. Ook hebben fietsers met helm maar liefst 70% minder kans op dodelijk hoofd- of hersenletsel dan fietsers die geen helm dragen.⁴
Peter heeft zich niet laten ontmoedigen door het ongeluk en fietst tegenwoordig van knooppunt naar knooppunt. 'Wat ik doe om te voorkomen dat ik niet nog eens tegen een fietspaaltje rij? Ik zoek thuis alvast op waar een leuk restaurantje zit, laat me niet afleiden en houd mijn ogen op de weg. En uiteraard zet ik altijd mijn helm op mijn hoofd.'
Bronnen
- Fietsberaad (2011). Grip op enkelvoudige fietsongevallen, Samen werken aan een veilige fietsomgeving, Fietsberaadpublicatie 19a.
- VeiligheidNL (2022). Fietsongevallen en snor-/bromfietsongevallen in Nederland SEH-bezoeken: inzicht in oorzaken, gevolgen en risicogroepen. Amsterdam.
- Fietsberaadpublicatie (2014). Evaluatie aanbevelingen voor palen op fietspaden, Fietsberaadpublicatie 27.
- Høye, A. (2018). Bicycle helmets - To wear or not to wear? A meta-analyses of the effects of bicycle helmets on injuries. In: Accident Analysis & Prevention, vol. 117, p. 85-97.