Innovaties in mobiliteit: van zelfrijdende auto’s tot intelligente fietspaden

Hoe verplaatsen we ons in de toekomst en wat betekent dat voor de verkeersveiligheid? Deborah Nas en Serge Hoogendoorn, hoogleraren aan de TU Delft, laten hun licht schijnen op innovaties in mobiliteit.

Deborah Nas en Serge Hoogendoorn op de fiets bij TU Delft

TREND 1: De opkomst van kleine elektrische voertuigen

Deborah is expert op het gebied van technologische innovatie en deeltijdhoogleraar bij Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft. Over de opkomst van kleine elktrische voertuigen zegt zij: ‘Van speed pedelecs tot e-bikes en binnenkort elektrische steps: we zien steeds meer kleine elektrische voertuigen op de weg. Dit heeft gevolgen voor de verkeersveiligheid. Deze voertuigen hebben elk een andere snelheid en zwaarte. Daar moeten we mee leren omgaan.’ Serge (Hoogleraar Smart Urban Mobility, voorzitter afdeling Transport en Planning aan de TU Delft en directeur van het Transportinstituut Delft): ‘Daarnaast is de mobiliteit van ouderen de afgelopen 20 jaar met 90% toegenomen! We zien dat er een mismatch ontstaat tussen de capaciteiten van mensen en het voertuig dat ze gebruiken. Voorlichting en bewustwording is dus heel belangrijk. Is een e-bike die 25 kilometer per uur gaat wel zo verstandig voor mij?’

Deborah: ‘Er komen innovaties aan die het gebruik van deze voertuigen veiliger maken. Een paar jaar geleden heeft de TU Delft in samenwerking met Gazelle een e-bike met stuurondersteuning ontwikkeld. Het systeem signaleert een mogelijke val en stuurt dan bij. Maar denk ook aan locatie-afhankelijke snelheidsbegrenzing voor speed pedelecs en e-bikes.’

Ouderen op speedpedelec
De mobiliteit van ouderen de afgelopen 20 jaar met 90% toegenomen. Dit komt met andere door e-bikes en speedpedelecs (zoals je hier ziet)

TREND 2: Deelmobiliteit

Deborah:

‘Deelmobiliteit wordt steeds zichtbaarder. Je pakt de deelscooter naar het station, stapt daar op de trein en neemt vervolgens een deelauto naar je eindbestemming. Als je dat allemaal via één app kunt plannen, noemen we dat Mobility as a Service (MaaS). Alles werkt naadloos met elkaar samen. We hebben het al tien jaar over MaaS, maar de ontwikkelingen gaan langzaam omdat je heel veel verschillende systemen moet koppelen.’

Serge:

‘Ik geloof dat MaaS en deelmobiliteit het autogebruik uiteindelijk kunnen terugdringen. Dat is ook hard nodig. Zeker nu we de dip in autogebruik tijdens corona niet vasthouden. Uiteindelijk gaat het om een mix van verschillende vormen van mobiliteit en mobiliteitsdiensten die ons zo goed mogelijk van a naar b brengen.

"Uiteindelijk gaat het om een mix van verschillende vormen van mobiliteit en mobiliteitsdiensten die ons zo goed mogelijk van a naar b brengen".

Serge Hoogendoorn
Deborah Nas en Serge Hoogendoorn
Deborah Nas en Serge Hoogendoorn

TREND 3: Intelligente fietspaden

Serge: ‘Op de campus van de TU Delft hebben we het intelligentste fietspad van Nederland aangelegd. Het is gemaakt van circulaire elementen en bevat ondergrondse sensoren die ons helpen om het gedrag van fietsers beter te begrijpen. Daarnaast kunnen we de gegevens real-time gebruiken om de verkeerslichtenregeling te verbeteren. Dat kan zomaar 40% minder stops opleveren dan bij een normale regeling. Met als gevolg dat fietsers minder vaak door rood rijden. Ik denk dat we in de toekomst meer van deze intelligente fietspaden gaan zien.’

TREND 4: Zelfrijdende auto’s

Serge:

‘We hebben nog een lange weg te gaan voor het zich ontwikkeld heeft tot een volwassen technologie. We moeten nog zoveel keuzes maken en onderzoek doen. Wat doen we bijvoorbeeld met de infrastructuur? Laten we niet-zelfrijdende en zelfrijdende auto’s door elkaar rijden of maken we een aparte rijbaan? En als ze door elkaar rijden, hoe reageren ze dan op elkaar? Onze eerste onderzoeksresultaten laten zien dat menselijke bestuurders het gedrag van zelfrijdende auto’s kopiëren. Tenzij ze duidelijk zien dat het om een zelfrijdend voertuig gaat, dan lijken mensen juist wat agressiever te gaan rijden.’

Deborah:

‘Ook de interactie van deze zelfrijdende systemen met de mens is belangrijk. Dat bepaalt voor een groot deel de veiligheid. Je kunt een auto straks op drie manieren besturen: zelf, semiautomatisch of volautomatisch. Mijn collega’s bij Industrieel Ontwerpen zijn betrokken bij een Europees project over dit onderwerp. Ze ontwerpen een cockpit waarbij de overgang tussen deze drie niveaus van automatisering op een gebruiksvriendelijke en veilige manier verloopt.’

Dit artikel is onderdeel van de 90 jaar jubileum editie van het Veilig Verkeer Nederland magazine.