Verkeersles in de buitenlucht: hoe pak je dat aan?

Voorrangsregels oefenen op het schoolplein, een fietsspel tijdens de pauze, samen oversteken tijdens de wandeling naar gym… het vak verkeer leent zich perfect voor een buitenles! Zelfs als de schooldagen al gevuld zijn met andere vakken. Veilig Verkeer Nederland maakt het leerkrachten makkelijk met praktische lesmaterialen en tips.

Kinderen krijgen verkeersles op het schoolplein

Op 4 april is het Nationale Buitenlesdag. Dit jaar vieren we dat steeds meer leerkrachten buitenlessen organiseren, het hele jaar door. Les in de buitenlucht draagt bij aan de leerprestaties, natuurbeleving en gezondheid van kinderen. Bovendien vergroot een buitenles hun intrinsieke motivatie: ze vinden het leuk! Leerkrachten zouden het liefst een kwart van de lessen buiten houden, maar in de praktijk komen we in Nederland uit op één procent.

Cécile Collast, educatiespecialist bij Veilig Verkeer Nederland, werkte zelf ook jarenlang in het onderwijs. ‘Het is van alle tijden dat een leerkracht druk is en elke week keuzes moet maken in lessen. Een buitenles voelt dan als “nog een extra taak”. Vanuit die gedachte zijn we gaan kijken hoe we kunnen ontzorgen. Hoe maken we het leerkrachten zo makkelijk mogelijk om Verkeer als buitenles te geven?’

Een praktisch schoolpleinpakket

Veilig Verkeer Nederland heeft daar verschillende manieren voor ontwikkeld. Om te beginnen zijn er binnen de verkeersmethode -de doorgaande leerlijn van groep één tot en met acht- suggesties opgenomen voor het oefenen van vaardigheden. ‘Je kunt wel vertellen wat de handelingen zijn om af te slaan, maar het daadwerkelijk oefenen van dat afslaan kan niet in de klassencontext. Dus dan is er in de methode een verwijzing naar het schoolpleinpakket met een praktijkles waarin je dat afslaan oefent.’

De praktijklessen uit het schoolpleinpakket zijn zo opgezet dat de uitvoering voor leerkrachten, verkeersouders of bovenbouwleerlingen heel laagdrempelig is. ‘Een simpele plattegrond laat zien hoe je alles klaar zet. Er staat duidelijk op de leskaart welke materialen je nodig hebt, voor welke groep de opdracht is, welke onderdelen je oefent en hoeveel tijd dat kost. Ook staat precies wat je moet doen en vragen aan de leerlingen. Leerlingen oefenen lopen, oversteken, afslaan met de fiets, omgaan met verkeerslichten en obstakels, en veel meer. ‘Eigenlijk bereid je ze voor op alle vaardigheden en kennis die ze nodig hebben in het echte verkeer, alleen doe je het veiliger: ze kunnen nu in een afgeschermde omgeving oefenen en feedback krijgen.’

Van dit schoolpleinpakket heeft Veilig Verkeer Nederland twee varianten: met of zonder materialen. Het pakket mét materialen is heel duurzaam ingestoken – je doet er zo tientallen jaren mee- maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Vaak kunnen scholen dit op subsidiebasis aanschaffen bij de provincie. Omdat scholen niet altijd de beschikking hebben over een subsidie of budget, bieden we de map met opdrachtkaarten en handleiding ook los aan. Dan kun je zelf materialen aanschaffen of je tekent bepaalde situaties uit met stoepkrijt. Er zijn wel alternatieven om die buitenlessen te doen.’

Jongen oefent verkeersvaardigheden op het schoolplein
Meisje oefent verkeersvaardigheden op het schoolplein

Creatief met verkeersles

Die creatieve insteek is eigenlijk op alle praktische verkeerslessen van toepassing. Zo kunnen bovenbouwleerlingen heel goed helpen bij de verkeerslessen van jongere leerlingen. ´Natuurlijk houdt de leerkracht daar wel toezicht op, maar de leerlingen van groep 7/8 oefenen de lesstof dan ook weer op een andere manier. En deze vorm heeft nog meer functies: samenwerken, communicatie, uitleggen. Je snijdt meer aan dan alleen verkeer.’

Daarnaast helpen VVN Verkeersouders vaak graag bij deze praktische verkeerslessen. ‘Je kunt zelfs als leerkracht in de klas blijven terwijl een verkeersouder steeds met een groepje gaat oefenen op het schoolplein.’ Of combineer de wandeling naar de gymzaal met een verkeersles: een mooi moment om de geleerde vaardigheden in de praktijk te brengen!

In de methode wordt bovendien verwezen naar de Praktische Verkeersprojecten van Veilig Verkeer Nederland. Dit zijn korte acties: kant- en- klare projecten, makkelijk uit te voeren door een verkeersouder of leerkracht. Denk bijvoorbeeld aan fietscontroles met “Veilig op de Fiets”. Of het project “Op voeten en fietsen naar school”, waarbij kinderen gestimuleerd worden lopend of op de fiets naar school te gaan. Ook de Fietswielspellen zijn een leuke manier om, in de frisse buitenlucht, te oefenen met fietsvaardigheden. Dat kan zelfs in de pauze.

Vele smaken

Veilig Verkeer Nederland merkt dat de praktische verkeerslessen nog belangrijker worden nu ouders zo voorzichtig zijn. Hoe drukker het verkeer, hoe meer ouders geneigd zijn hun kinderen met de auto naar school te brengen. 'Maar daarmee is de situatie voor kinderen uiteindelijk juist gevaarlijker. Ten eerste creëren al die auto's meer drukte rondom school, waardoor de schoolomgeving onveiliger wordt. Ten tweede doe je kinderen tekort: ze hebben die ervaring van lopen en fietsen in het verkeer juist nodig om veilig verkeersgedrag te ontwikkelen. 

‘Het zou daarom mooi zijn als leerkrachten minimaal een keer per maand een praktijkles koppelen aan verkeerslessen, zodat kinderen die vaardigheden ook op school kunnen oefenen. Maar het vak verkeer is vaak een sluitpost, zeker nu er na corona zoveel achterstanden zijn ontstaan. Terwijl iedereen zich elke dag in het verkeer bevindt: lopend, fietsend, autorijdend of als passagier.’ Door laagdrempelige manieren te bieden voor praktische verkeerslessen hoopt Veilig Verkeer Nederland het leerkrachten makkelijk te maken om Verkeer als buitenles te geven.

Want verkeersbuitenlessen zíjn heel goed te integreren in het lesprogramma. Voor leerkrachten is het vaak fijn om daar een beeld van te krijgen. ‘Soms vraagt de school: kunnen jullie ons op weg helpen? Dat kan altijd. Met tips of een gastles bijvoorbeeld. Trek daarvoor even aan de bel bij het regiokantoor bij jou in de buurt. Er zijn zoveel smaken hoe je een buitenles kunt inplannen zodat het je wél past.

Doen jullie ook mee met de Nationale Buitenlesdag op 4 april? Kijk voor meer informatie op buitenlesdag.nl! Of laat je inspireren door de fietswielspellen, speurtochten en verkeersprojecten van Veilig Verkeer Nederland.

Bekijk hier onze verkeerslessen die in de buitenlucht gegeven kunnen worden: