Maar waar voldoet een veilige schoolomgeving precies aan? Onderstaande richtlijnen helpen bij het veiliger maken van het gebied rondom school. Hierin hanteren we deze definities, in lijn met de definities uit de notitie van het CROW:

• Schoolomgeving: de omgeving rond een school, waar geen specifieke regels gelden en geen specifieke inrichtingskenmerken zijn. Naast een goede inrichting dragen gedragsbeïnvloeding en verkeerseducatie bij aan de veiligheid in dit gebied.
• Schoolzone: een kleiner deel binnen de schoolomgeving bestaande uit de directe openbare ruimte rond een school. De schoolzone wordt gekenmerkt door herkenbare en opvallende inrichtingskenmerken die direct duidelijk maken dat er een school staat.

Meer weten over wat jij kunt doen voor een veilige schoolomgeving? Bekijk onze tips voor ouders en ons traject voor scholen/gemeenten.

1. Een veilige schoolomgeving stimuleert lopen en fietsen

Bij Veilig Verkeer Nederland zien we graag dat zoveel mogelijk leerlingen lopend, fietsend of voor/achterop de fiets naar school komen. Enerzijds om de schoolomgeving autovrij of -luw te houden. Anderzijds omdat het voor kinderen leerzaam is om zelfstandig of onder begeleiding deel te nemen aan het verkeer.

Bij de inrichting van de schoolomgeving krijgen voetgangers en fietsers dus de prioriteit. Met goede loop- en fietsvoorzieningen worden ouders en hun kinderen gestimuleerd om te lopen of de fiets te pakken naar en van school. Voldoende fietsparkeerplekken en een goede fietsenstalling (ook voor bijvoorbeeld bakfietsen) zijn daarbij een must. Denk ook aan voldoende wachtruimte op een veilige plek en een schuilplek bij slecht weer voor ouders/verzorgers die kinderen komen halen of brengen.

Autovrij

Om fietsers en voetgangers de prioriteit te geven is de schoolomgeving bij voorkeur autovrij. Lukt het niet om dit permanent in te stellen, dan is een schoolstraat een mooie oplossing. Het gebied rondom de ingang van de school wordt dan tijdelijk afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Bijvoorbeeld een half uur tijdens de aankomst, pauze en het vertrek van de kinderen. Vaak is hier draagvlak voor bij automobilisten uit de buurt, omdat de straat buiten deze tijden wel toegankelijk is.

Niet autovrij? Let dan op het volgende

Scheid de verkeersstromen
Is het niet mogelijk om auto’s binnen venstertijden te weren dan is een stopverbod voor gemotoriseerd verkeer gewenst. Ook kan de verkeerscirculatie worden aangepast, waarbij voetgangers en fietsers de prioriteit krijgen. Als de school bijvoorbeeld meerdere ingangen heeft, zijn deze te benutten als ‘fietsingang’ en/of ‘voetgangersingang’. Hierop kunnen de aanloop- en aanfietsroutes worden aangesloten.

Maximumsnelheid van 15 km/uur
In sommige situaties is het niet mogelijk de schoolomgeving (tijdelijk) autovrij te houden. In dat geval moet de snelheid zo laag mogelijk liggen, bij voorkeur 15 km/uur. Er zijn in de schoolomgeving namelijk veel ontmoetingen zijn tussen voetgangers, fietsers en automobilisten. Ligt de school aan een 30- of 50km/uur-weg dan moet de snelheid verlaagd worden of kan, indien mogelijk, een andere ingang van de school worden (gemaakt en) gebruikt. Om de maximumsnelheid van 15 km/uur geloofwaardig te laten zijn voor gemotoriseerd verkeer, wordt de locatie bij voorkeur als (school)erf ingericht.

Extra aandacht voor een veilige ingang
Als het wegvak rondom de school tijdelijk is afgesloten voor gemotoriseerd verkeer, kunnen kinderen de school veilig in- en uitgaan. Waar nodig kunnen hekjes op de stoep voorkomen dat kinderen een straat oprennen, als er wel gemotoriseerd verkeer is toegestaan. Ligt de ingang aan een drukke weg? Onderzoek dan of er een andere ingang kan worden gemaakt die uitkomt op een rustige straat. Veel scholen gebruiken niet alle ingangen die ze beschikbaar hebben.

Niet parkeren
Omdat de schoolomgeving bij voorkeur autovrij of -luw is, is het beter om het inrijden van auto's niet te stimuleren met bijvoorbeeld ‘Kiss & Ride’-plekken. Liever moedigen we kinderen en ouders aan om lopend of fietsend naar school te komen.

• Is het voorzien in parkeerplaatsen voor ouders een absolute noodzaak? Kies dan voor parkeerplekken die buiten de schoolomgeving liggen. Het laatste stukje kan dan gelopen worden. Dat geldt ook voor Kiss & Ride-plekken.
• Is er een parkeervoorziening vlakbij de schoolingang, dan kan deze gebruikt worden door schoolmedewerkers. Hun auto’s staan er al als de kinderen komen en rijden pas weg als kinderen weer vertrokken zijn. Is dit niet per se nodig dan geven zij natuurlijk het goede voorbeeld door buiten de schoolomgeving te parkeren.
• Is er een schoolbus? Dan krijgt deze een gereserveerde parkeerplek, waar kinderen veilig naartoe kunnen lopen. Misschien is ook hier een mogelijkheid een andere ingang te gebruiken.
• Zijn er parkeerplaatsen voor teamleden of een schoolbus, dan moeten deze fysiek niet toegankelijk zijn voor andere bestuurders.

2. Een veilige schoolomgeving is goed herkenbaar.

Het is belangrijk dat de schoolomgeving een herkenbare weginrichting heeft. Zo is voor alle weggebruikers snel duidelijk dat hier een school staat. Dat kan met borden die horen bij de schoolzone, speciaal meubilair (bijvoorbeeld gekleurde paaltjes), opvallende wegmarkering en/of een gekleurd plateau. Een dergelijke inrichting associeert aan kinderen en kan bijdragen aan een defensievere rijstijl van automobilisten.  

Bekijk ook hoofdstuk 4 uit de notitie van het CROW. Daarin staan aanbevelingen voor de toepassing en inrichting van schoolzones. 

3. Een veilige schoolomgeving omvat ook de school-thuis-route.

Naast de directe schoolomgeving wordt er ook gekeken wat er nodig is voor een veilige route van huis naar school en terug. Denk aan oversteekplekken voor fietsers en voetgangers.

4. Een veilige schoolomgeving wordt gestimuleerd met afspraken.

Hoe veilig een schoolomgeving ook is ingericht, uiteindelijk is het aan ouders (en buurtbewoners) om hier zelf actief aan bij te dragen. Door lopen en fietsen te stimuleren en afspraken te maken over haal- en brenggedrag kom je al een heel eind. Betrokken ouders, zoals VVN Verkeersouders of leden van een verkeerswerkgroep, kunnen daarbij helpen. Gebruik bijvoorbeeld deze gratis vragenlijst om te inventariseren hoe andere ouders kijken naar de schoolomgeving. Veilig Verkeer Nederland stuurt op basis van de resultaten een advies op maat. Ook kan er in samenwerking met Veilig Verkeer Nederland een uitgebreider traject worden gestart.

Omgevingsplan

Het streven naar een verkeersveilig ingerichte schoolomgeving kan niet zonder medewerking van de gemeente. Overleg met de gemeente en zorg dat de schoolomgeving wordt meegenomen in het omgevingsplan. Zo wordt er aandacht besteed aan bovenstaande punten en wordt er ook van bovenaf toegewerkt naar een betere inrichting.